رودکی و خیام

author

Abstract:

در میان سخندانان و اندیشه‌وران ایرانی، خیام یکی از بزرگانی است که وجوه شباهت‌های مضمونی و فکری او را با رودکی می‌توان موضوع سخن قرار داد. عمدۀ مسائل و موضوعاتی که در شعر خیام مطرح است، به‌عنوان اصول اولیۀ دستگاه فلسفی در اندیشه و حکمت خسروانی و فرهنگ آریایی دیده می‌شود. بنیاد و اساس حکمت خسروانی و بن‌مایه‌های فلسفی، شفاف‌تر از همه جا، در شعر رودکی تبلور یافته است؛ همان که در شعر خیام کاملاً به‌صورت فلسفی و مشخص مطرح شده است. در این مقاله، عناصری از این افکار فلسفی که در شعر رودکی و خیام مشترک است، با ذکر شاهدمثال‌هایی از هردو شاعر موردبحث و مقایسه قرار گرفته است. نتیجۀ بحث آن است که رودکی سرسلسلۀ اندیشه‌ورانی از فرهنگ ایرانی است که در قلمروی شعر فارسی با تکیه بر اصالت‌های فرهنگی کهن به جهان و آفرینش می‌نگرد و در پیکار بی‌سرانجام اهریمن و اهورا، همواره اهورایی می‌اندیشد. این سلسله که آغازگر آن رودکی است، در خیام به اوج می‌رسد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مضامین عاطفی و حکمت آمیز در شعر رودکی و خیام

رودکی پدر شعر فارسی و بزرگترین شاعر دوره­ی سامانی است. با اینکه از اشعار بی‌شمار او کمتر از هزار بیت به‌دست ما رسیده و حدود نصف آن تک‌بیتی‌های پراکنده از مثنوی ها و قصاید و تغزّلات اوست، تنوّع قالب ها و معانی شعری در آنها قابل ملاحظه است. اوّلین و بهترین نمونه‌های قصیده، تغزّل و غزل ملحون و رباعی (از لحاظ قالب) و مدیحه و هزل و هجو و مرثیه و حسب‌حال و وصف و حکمت و پند واندرز و اخلاق و خمریّه را (از ج...

full text

سیمای خرد در سبک خراسانی (رودکی،فردوسی،ناصرخسرو،خیام)

خردگرایی یا Rationalism یا اصالت عقل ایده واندیشه ای است که بر پایه ی استدلال وتجربه مبتنی است . خواه استدلال قیاسی وخواه استدلال استقرایی باشد . عنصر خرد عنصری است که وجه تمایز آدمی از سایر جانداران زمین است وعلم که زائیده ی همین عنصر است ، سبب برتری آدمی شده است. در این نوشتار هدف بررسی جایگاه این عنصر در شعر عده ای از شاعران سبک خراسانی است . خرد گرایی در برابر طبیعت گرایی در ادبیات جایگاه و...

full text

خیام و شاعران روس (نقد و بررسی جایگاه خیام و خیام پژوهشی در روسیه)

خیام، شاعری از «کرانه­های زعفرانی» و با شهرت جهانی، به­دلیل رباعیات دلفریب، اندیشمندانه و فلسفی­اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله، معرفی و نقد ترجمه­های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان­دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشه­های او بر مترجمان و شاعران روسی است. مترجمان، ایران­شناسان، دیپلمات­ها و شاعران روسی نقش چشمگیری در شناساندن خیام...

full text

از رودکی تا روز رودکی

از زمان انتشار کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک (۱۹۲۶م) اثر صدرالدین عینی که با نام ابوعبدالله رودکی گشایش یافته بود، این شاعر بزرگ در فضای تاجیکستان همچون رمز افتخار میراث فرهنگ و ادب شد. در اوایل سال ۱۹۲۶م، وزارت معارف جمهوری تاجیکستان در نوروی تأسیس و تجلیل «روز رودکی» را اعلام کرد. این مقاله که به مناسبت چهارمین سال تجلیل «روز رودکی» به نگارش درآمده ست، تاریخچۀ پاسداشت این شاعر بزرگ را در میان قوم ت...

full text

از رودکی تا «روز رودکی»

این مقاله که به‌مناسبت چهارمین سال تجلیل «روز رودکی» به نگارش درآمده است، تاریخچۀ پاس‌داشت این شاعر بزرگ را در میان قوم تاجیک بررسی می‌کند. نخستین بار بعد از نگارش کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک تألیف صدرالدین عینی بود که رودکی در جمهوری تاجیکستان همچون رمز افتخار میراث فرهنگ و ادب گردید و در اوایل سال ۱۹۲۶م وزارت معارف جمهوری مختار تاجیکستان در نوروز تأسیس و تجلیل «روز رودکی» را اعلام نمود. ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 8 و 9

pages  215- 224

publication date 2005-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023